Bên kia sông Nguyệt Đức, cây cầu đá ở làng Nôm (xã Đại Đồng, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên) được các nhà nghiên cứu di sản coi là công trình kiến trúc độc đáo nguyên vẹn chưa từng thấy ở làng nào khác. thời cổ đại của đồng bằng sông Hồng.
Vào thế kỷ 16, cây cầu này được làm bằng gỗ lim. Đến thời vua Tự Đức, cầu được nhân dân làng Nôm xây dựng lại hoàn toàn bằng đá xanh.
Cầu được xây dựng với 9 nhịp, theo quan niệm từ xa xưa, số 9 tượng trưng cho sự may mắn, viên mãn.
Mặt cầu rộng gần 2m, được làm bằng những phiến đá lớn được đẽo chính xác để ghép lại với nhau một cách hoàn hảo.
Chân cầu là những trụ đá hình trụ, được đẽo thô không đều để treo dầm cầu.
Mỗi dầm được đỡ bởi ba cột đá.
Những tảng đá dầm cầu được chạm khắc hình mây khá tinh xảo.
Đây là loại họa tiết thường được dùng để trang trí trong các kiến trúc cổ, tượng trưng cho sự may mắn và phúc lành.
Trụ cầu được gia cố vào năm 1942 bằng bê tông.
Điểm đặc biệt của công trình cầu đá làng Nôm là mặt cầu, dầm và chân cầu chỉ được xếp chồng lên nhau, không kết nối vật liệu như vôi vữa hay đinh vít như các loại cầu hiện đại.
Mặc dù vậy, sau hai thế kỷ tồn tại, cây cầu vẫn ổn định về mặt kết cấu.
Điều đó cho thấy trình độ thiết kế, gia công vật liệu và xây dựng cầu của những người thợ năm xưa là rất đáng nể.
Ngày nay, hàng ngày vẫn có hàng trăm lượt người và phương tiện cơ giới qua cầu.
Không chỉ là một công trình giao thông, cây cầu đá cổ đã trở thành điểm nhấn độc đáo mang lại sức hút đặc biệt cho không gian văn hóa làng Nôm thuần Việt.
Cây cầu lịch sử này đã đi vào tâm thức của bao thế hệ người dân làng Nôm qua câu ca dao: “Ai đi cầu đá làng Nôm / Mà thấy cảnh non nước hữu tình”.
